Streekproduct.be op zoek naar recept van de vlaai van Bruegel

Panel van deskundigen ontleedt eeuwenoud recept van geliefkoosd streekproduct

Meer dan 450 jaar geleden vereeuwigde Pieter Bruegel de Oude de vlaai in zijn meesterwerk ‘Nederlandse Spreekwoorden’. Maar wat is het recept van de vlaai van Bruegel? In het kader van het Bruegeljaar en onder het motto ‘Aan tafel met Bruegel: De vlaai van toen, de smaak van nu’, schotelde het Vlaamse erkenningslabel Streekproduct.be deze vraag voor aan een panel van kenners en geschiedkundigen. Want de vlaai wordt tot op vandaag nog als erkend streekproduct bijzonder gesmaakt. Reden genoeg om terug te graven in de tijd en op zoek te gaan naar wat de vlaai nog steeds een culinaire voltreffer maakt.Dit jaar is het 450 jaar geleden dat Pieter Bruegel de Oude overleed. De schilder wordt zowel in Vlaanderen als het buitenland gepast herdacht, want zelfs vandaag kleurt ‘Boeren-Bruegel’ nog steeds ons erfgoed, toerisme, onze cultuur én onze streekproducten. In dit kader gaat het Vlaamse erkenningslabel Streekproduct.be, dat deel uitmaakt van VLAM vzw, het Vlaams Centrum voor Agro- en Visserijmarketing, op zoek naar de oorsprong van het streekproduct dat Bruegel al die tijd terug in verf vereeuwigde: de vlaai.

 

“Pieter Bruegel de Oude legde in 1559 de laatste hand aan zijn meesterwerk ‘Nederlandse Spreekwoorden’. Dit schilderij beeldt 85 spreekwoorden af, waaronder ook: ‘Daar zijn de daken met vlaaien bedekt’. Ook in andere wereldbekende werken zoals ‘Luilekkerland’ verwerkte Bruegel de vlaai. Zo leverde de schilder het bewijs dat dit streekproduct toen al gebakken zat in onze lokale eetcultuur”, vertelt Jo Van Caenegem, Projectverantwoordelijke Steunpunt Streekproducten. “En dit is niet veranderd. Meer dan vierhonderdvijftig jaar later is de vlaai in Vlaanderen nog steeds een geliefkoosde lekkernij.”

 

Traditioneel streekproduct
Inderdaad. Ook in de 21ste eeuw gaat de vlaai, niet te verwarren met de Limburgse vlaai, nog vlotjes over de tongen. Letterlijk. In Oost-Vlaanderen is de vlaai een populair kermisdessert en wie Aalst of Lier zegt, denkt meteen aan het Liers vlaaike of ‘Oaljsjtersen vloai’. In Aalst, stad van de smaak 2010, gaan de vlaaien bij bakkers en horeca-zaken als traditionele streekproduct nog steeds als zoete broodjes over de toonbank. Meer nog, de Aalsterse vlaai is er het symbool van gastvrijheid en gezelligheid. De stad telt vier erkende producenten die het label van Streekproduct.be dragen. In Lier genieten de zes producenten van de Orde van het Liers Vlaaike een Europese erkenning, maar uiteraard zijn er nog tal van andere trotse vlaaibakkers.

Rondetafelgesprek
Maar wat maakt de vlaai nu zo lekker dat ze de zoete tand des tijds doorstaan heeft? Hierrond bestaan meerdere theorieën en verschillende regio’s eigenen zich het verhaal toe. Om duidelijkheid te scheppen, organiseert Streekproduct.be vrijdag 22 maart een rondetafelgesprek met zes doorwinterde vlaaikenners: Greet Draye van het Centrum Agrarische Geschiedenis, Ina Ruckebusch, wetenschappelijk medewerker van het Bakkerijmuseum Veurne, Tom De Ridder van de erfgoedcel Denderland, Marc Mees, kunsthistoricus, André Delcart, kenner culinair erfgoed en streekproducten en Jo Van Caenegem, Projectverantwoordelijke Steunpunt Streekproducten.

“Aan de hand van 16e en 17e eeuwse kookboeken en stukken uit het archief van Bakkerijmuseum Walter Plaetinck Zuidgasthuishoeve, zullen we oude vlaaienrecepten analyseren om ze vervolgens te toetsen aan de vlaaien zoals Bruegel ze afbeeldde en hoe ze tot op de dag van vandaag geproduceerd worden”, vertelt Ina Ruckebusch van het Bakkerijmuseum Veurne. “Daarnaast zullen we ook schilderijen van tijdgenoten van Bruegel bestuderen. Elke deelnemer zal het vraagstuk vanuit zijn eigen expertise, ervaring en onderzoek uit het verleden kunnen belichten. Door deze kennis te delen, hopen we snel het mysterie rond de vlaai van Bruegel uit te klaren.”

Resultaten
De komende weken brengen de leden van de rondetafel al het materiaal samen om verder te bestuderen. Op 14 mei zullen de resultaten van hun onderzoek officieel bekendgemaakt worden in Aalst in het bijzijn van de erkende streekproducenten. Het wordt zonder twijfel een feestelijke onthulling waar menig zoetebek vast nu al watertandend naar uitkijkt.