De prijs van cacao heeft recordniveaus bereikt door een moeilijke oogst in West-Afrika, veroorzaakt door extreme regenval en overstromingen. Deze prijsstijging van het hoofdingrediënt in chocolade heeft een impact op de Belgische chocolademarkt. De Federatie van de Belgische Voedingsindustrie (Fevia) voorspelt verdere prijsstijgingen voor chocolade in de toekomst.
Cacao is het basisingrediënt van Belgische chocolade, een nationale trots, maar de wereldwijde prijsstijging dreigt dit culinaire erfgoed duurder te maken. Volgens persbureau Bloomberg bereikte de cacaoprijs op de termijnmarkt in New York dinsdag $4.147 (€3.776) per ton, het hoogste niveau sinds 1977. Hoewel de prijs dinsdag kortstondig met 0,9% steeg naar een recordhoogte, daalde hij daarna weer licht. De toegenomen vraag naar chocolade als gevolg van het begin van de ‘Black Friday’ verkoopperiode zou ook een factor kunnen zijn die bijdraagt aan de prijsstijging.
Ivoorkust en Ghana
Ivoorkust en Ghana in West-Afrika zijn de twee grootste cacaoproducenten ter wereld en zijn goed voor meer dan 50% van de wereldwijde cacaoproductie. Ivoorkust in het bijzonder is ’s werelds grootste cacaoproducent, met een productie van ongeveer 2,1 miljard ton cacaobonen voor het oogstjaar 2021-2022.
West-Afrika heeft dit jaar echter te kampen met uitzonderlijk zware regenval, wat een grote impact heeft op de oogst. De export vanuit Ivoorkust is met een derde gedaald ten opzichte van dezelfde periode vorig jaar. Frequente extreme weersomstandigheden, als gevolg van het El Niño fenomeen en klimaatverandering, verstoren de cacaoproductie, zoals gemeld door de Amerikaanse nieuwswebsite CNBC. Temperatuurschommelingen en veranderingen in neerslagpatronen kunnen de ontwikkeling van cacaocabossen in gevaar brengen en de verspreiding van ziekten en plagen bevorderen. Volgens CNBC zou het verergerende en frequentere El Niño-effect een negatieve invloed kunnen hebben op de hoeveelheid bouwland die beschikbaar is voor de cacaoteelt. Deze situatie bedreigt niet alleen de voedselzekerheid, maar ook het levensonderhoud van West-Afrikaanse boeren.
Belgische chocolade
België is wereldberoemd als de bakermat van de chocolade, maar deze reputatie gaat gepaard met een personeelsbestand van ongeveer 8.500 mensen die in de productie werken. De stijging van de cacaoprijs is ook hier voelbaar, zoals de voedingsfederatie Fevia opmerkt. “Cacaomassa en cacaoboter zijn de basisingrediënten om chocolade te maken. Een Europese richtlijn legt minimumcomponenten op, dus het recept aanpassen om de kosten te drukken is niet eenvoudig.
Om deze prijsstijging te compenseren, proberen producenten de hoge grondstofkosten zoveel mogelijk door te berekenen aan hun klanten. Fevia voorspelt dat chocolade in de toekomst nog duurder zal worden. “Gezien de sterke stijging van de prijs van cacao als grondstof, lijkt het erop dat dit zal leiden tot een opwaartse trend, met hogere prijzen voor de consument tot gevolg. Zeker als er door slechte oogsten in volgende seizoenen weer minder volume beschikbaar is op de wereldmarkt”. De voedingsfederatie wijst ook op de sterke stijging van de suikerprijzen in Europa.
Fevia signaleert nog andere uitdagingen voor de sector, zoals nieuwe Europese regelgeving die aanpassingen in de toeleveringsketen vereist. “Bijvoorbeeld de wetgeving over ontbossingsvrije producten (EUDR) voor cacao en chocolade. Daarnaast is er wetgeving over due diligence (CSDD en CSDR) en wetgeving over dwangarbeid (EUFL), waaronder kinderarbeid, die bedrijven verplichten om risico’s zorgvuldig te beoordelen en uit te sluiten”, legt ze uit.
Tot slot zijn ook de loonkosten een belangrijke factor voor Belgische chocoladefabrikanten. De stijging van de loonkosten, als gevolg van de automatische indexering, is een concurrentienadeel voor een product waarvan de helft (2,8 miljard euro per jaar) vanuit België wordt geëxporteerd, aldus Fevia.
Cacao
De toekomst van de cacaoteelt wordt beïnvloed door de klimaatverandering, want cacaobomen komen oorspronkelijk uit Centraal- en Zuid-Amerika en gedijen alleen in specifieke omstandigheden. De optimale omstandigheden voor de groei van bomen zijn relatief gelijkmatige temperaturen, een hoge luchtvochtigheid, overvloedige regenval, een stikstofrijke bodem en bescherming tegen de wind. Kortom, cacaobomen gedijen in tropische bossen en kunnen alleen groeien in een gebied met ongeveer 20°C ten noorden en zuiden van de evenaar.
West-Afrikaanse landen zoals Ivoorkust en Ghana produceren momenteel meer dan de helft van alle chocolade ter wereld. Uit een rapport van het Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC) blijkt echter dat deze landen tegen 2050 een temperatuurstijging van 2,1°C zullen ondervinden bij een ‘business as usual’-scenario, wat zal leiden tot een aanzienlijke vermindering van geschikte teeltgebieden. Dit wordt gemeld door Climate.gov, een Amerikaans portaal voor informatie en wetenschap over klimaatverandering.
Tegen 2050 zullen de cacaoteeltgebieden door de stijgende temperaturen naar grotere hoogten verschuiven. Het IPCC stelt dat de optimale hoogte voor het verbouwen van cacao in Ivoorkust en Ghana zal stijgen van 100 tot 250 meter tot 450 tot 500 meter boven zeeniveau.
Met deze voorspelde toename van de optimale hoogte voor cacaoteelt, zouden boeren gedwongen kunnen worden om hun gewassen naar hoger gelegen grond te verplaatsen. Volgens Climate.gov zijn stijgende temperaturen echter niet noodzakelijk schadelijk voor de cacaoproductie. Cacaotelende gebieden in Maleisië hebben bijvoorbeeld al te maken met een warmer klimaat dan in West-Afrika, zonder duidelijk negatief effect.
Het risico ligt eerder in een toename van de verdamping, vooral als de hogere temperaturen die in 2050 voor West-Afrika worden voorspeld waarschijnlijk niet gepaard gaan met meer neerslag. Dit wordt benadrukt in de ‘business as usual’-scenario’s voor kooldioxide-emissies. Met andere woorden, als hogere temperaturen leiden tot een groter verlies van water uit de bodem en planten, is het onwaarschijnlijk dat de regenval voldoende zal toenemen om dit vochtverlies te compenseren.
De financiële schade van klimaatverandering kan zeer kostbaar zijn, vooral omdat grote cacaoproducenten zoals Ivoorkust, Ghana en Indonesië kwetsbaar zijn voor extreme weersomstandigheden.
Geef als eerste een reactie